Każdy powinien je znać: 6 ukraińskich kobiet, które zapisały się w historii nauki pomimo sowieckich represji

11 lutego obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce. Według statystyk UNESCO, udział kobiet w świecie nauki jest dość niski - tylko 30%. Dane zebrane w ukraińskiej społeczności naukowej są bardziej progresywne. Ukraina zajmuje 12. miejsce wśród 41 krajów europejskich z jednym z najwyższych odsetków kobiet wśród wszystkich naukowców - 45%.

Wiele ukraińskich badaczek wywarło znaczący wpływ na światową naukę. Ukraine Now opowiada historię ukraińskich kobiet, które zapisały się w historii nauki pomimo represji ze strony Sowietów.

Walentyna Radzymowska (13 października 1886 - 22 grudnia 1953)

Walentyna Radzymowska była znanym biologiem i założycielką ukraińskiej szkoły fizjologów i biochemików. Ukończyła Wydział Lekarski Uniwersytetu Kijowskiego, a następnie została profesorem w Kijowskim Instytucie Medycznym (obecnie Narodowy Uniwersytet Medyczny im. Bogomolca). Radzymowskiej nie ominęły sowieckie represje. Była aktywną działaczką proukraińską, członkinią Klubu Gimnazjalnego w Łubniach Ukraińskiej Partii Rewolucyjnej i Towarzystwa Tarasa Szewczenki w Kijowie. We wrześniu 1929 r. Radzymowska została aresztowana pod sfingowanym zarzutem "udziału w ukraińskiej podziemnej organizacji kontrrewolucyjnej Związek Wyzwolenia Ukrainy". Represje i aresztowania nie przeszkodziły jej w opublikowaniu około 70 prac z zakresu biochemii, patofizjologii, neuropsychiatrii i pediatrii. Badała również gruźlicę i jej leczenie u dzieci. Po II wojnie światowej naukowiec przeniosła się do Stanów Zjednoczonych.

Nina Morożenko (13 marca 1928 - 10 lipca 2009)

Jako astronom, heliofizyk i doktor nauk fizycznych i matematycznych, Nina poświęciła całe swoje życie badaniu struktury Słońca i procesów kosmicznych, które wpływają na większość obszarów ludzkiej działalności. Jej badania nad prominencjami słonecznymi były jednymi z pierwszych na świecie. Utorowały one drogę wielu innym badaczom w różnych krajach. Morożenko spędziła 30 lat swojego życia, od 1958 do 1988 roku, pracując w Głównym Obserwatorium Astrofizycznym Ukraińskiej SRR.

Kateryna Juszczenko (8 grudnia 1919 - 15 sierpnia 2001)

Kateryna rozpoczęła karierę naukową w 1946 roku we lwowskim oddziale Kijowskiego Instytutu Matematyki Akademii Nauk ZSRR, gdzie uzyskała ważne wyniki w dziedzinie teorii prawdopodobieństwa. Udało jej się udowodnić twierdzenie o prawach wielowymiarowych stabilnych rozkładów dynamicznych. Wyniki jej pracy doktorskiej stały się klasyczne w mechanice kwantowej. Kateryna Juszczenko była naukowcem zajmującym się badaniami komputerowymi i informacyjnymi. Opracowała adresowalny język programowania, który jest podstawą większości używanych obecnie programów. Juszczenko była częścią grupy naukowców, którzy obsługiwali pierwszy komputer w Europie kontynentalnej, opracowany w latach 50. XX wieku.

Nina Wirczenko (ur. 5 maja 1930 r.)

Nina Wirczenko jest uznanym ekspertem w dziedzinie matematyki, członkiem towarzystw matematycznych w różnych krajach. W 1948 roku, w wieku 18 lat, została skazana na 10 lat obozu za "ukraiński nacjonalizm". Została zrehabilitowana w 1954 roku, obroniła pracę doktorską i rozprawę habilitacyjną. Po powrocie z zesłania pod sfingowanymi zarzutami, Nina pracowała i kontynuowała studia pomimo ciągłych rewizji i przesłuchań przez służby bezpieczeństwa, które trwały do 1990 roku. Nadia Wirczenko napisała ponad 500 artykułów naukowych przetłumaczonych na wiele języków. Jej szerokie zainteresowania badawcze obejmują teorię mieszanych problemów wartości brzegowych, uogólnione funkcje analityczne, transformaty całkowe, pojedyncze równania różniczkowe cząstkowe, funkcje specjalne, metody historyczne i matematyczne itp.

Maryna Wiazowska (ur. 2 grudnia 1984 r.)

Znana ukraińska naukowiec obecnie pracuje w Szwajcarskim Federalnym Instytucie Technologii, a wcześniej prowadziła badania w Berlińskiej Szkole Matematyki i na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. W 2016 r. otrzymała prestiżową nagrodę Salem Prize, która jest przyznawana corocznie młodym badaczom za wybitny wkład w naukę. Marina otrzymała tę nagrodę za swoją przełomową pracę nad stworzeniem najgęstszych opakowań piłek w rozmiarach 8 i 24 przy użyciu modułowych form. Marina rozwiązała problem, nad którym inni naukowcy pracowali przez 400 lat. Maryna Wiazowska jest drugą kobietą w historii, która otrzymała Medal Fieldsa (2022) za "eleganckie rozwiązanie części 18. problemu Hilberta, problemu pakowania kulek w 8-wymiarowej przestrzeni".

Olga Browarec (10 października 1986 - 14 lipca 2022)

Życie utalentowanej ukraińskiej naukowiec zostało przerwane bardzo wcześnie. Olga zasłynęła z pracy w dziedzinie biofizyki. Jej odkrycia rzuciły światło na mechanizmy raka i innych chorób wywoływanych przez mutacje. Na przykład w 2017 r. znalazła sposób, w jaki pary chromosomów z mutacjami "oszukują" DNA i integrują się w helisę powodującą raka.

Wcześniej OBOZ.UA opowiedział o pięciu najsłynniejszych naukowcach na świecie, którzy przyczynili się do rozwoju nauki i ogólnej historii ludzkości.

Śledź OBOZ.UA na Telegramie i Viberze, aby być na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami.