Rocznica katastrofy w Czarnobylu: historia i liczba ofiar tragedii, która wstrząsnęła całym światem

Każdego roku 26 kwietnia Ukraina i cały świat upamiętniają ofiary katastrofy radiacyjnej w elektrowni jądrowej w Czarnobylu. W tym roku mija 37 lat od największej katastrofy nuklearnej w historii.

OBOZREVATEL szczegółowo opowiada o tragedii. A także o jej ofiarach i dalszych losach elektrowni.

Co wydarzyło się w ChNPP 26 kwietnia 1986 r.

W nocy 26 kwietnia 1986 r. w elektrowni jądrowej w Czarnobylu nastąpiło zaplanowane wyłączenie bloku energetycznego reaktora nr 4. Miało ono potrwać 20 sekund i polegać na sprawdzeniu urządzeń elektrycznych. Jednak niemal natychmiast po jego rozpoczęciu moc spadła znacznie poniżej planowanego poziomu i rozpoczęło się zatruwanie rdzenia reaktora izotopem ksenonu-135. Zakłóciło to normalny przebieg eksperymentu i w rezultacie doszło do dwóch eksplozji termicznych około 01:23:47 w nocy (czasu kijowskiego) z różnicą zaledwie kilku sekund.

Czwarty blok energetyczny ChNPP doznał znacznych uszkodzeń, reaktor został całkowicie zniszczony i wybuchł pożar. Jednocześnie do atmosfery uwolniona została ogromna ilość substancji radioaktywnych. Następnie chmura emisji rozprzestrzeniła się na duże obszary Ukrainy, Białorusi (około 60% skażenia), Rosji, pokryła większość Europy, a nawet dotarła do wschodniej części Stanów Zjednoczonych.

Pożar, który wybuchł w ChNPP, trwał przez wiele dni. Pierwsi strażacy, którzy przybyli, aby go ugasić, nie byli świadomi zagrożenia radiacyjnego i po tej zmianie masowo zachorowali na chorobę popromienną.

Władze radzieckie do końca milczały na temat katastrofy, ale 27 kwietnia musiały rozpocząć ewakuację ludności cywilnej z miasta Prypeć i pobliskich osad. Ludziom powiedziano, że opuszczają swoje domy tylko na trzy dni. W rezultacie ewakuowano około 300 000 osób, z których większość nigdy nie wróciła do domu, ponieważ później wokół elektrowni utworzono 30-kilometrową strefę wykluczenia.

Dalsze wydarzenia w ChNPP

W 1986 r. nad zniszczonym blokiem energetycznym zbudowano betonowy sarkofag, po czym elektrownia jądrowa w Czarnobylu nadal działała i produkowała energię elektryczną. Jednak 17 lutego 1990 r. Rada Najwyższa Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej podjęła decyzję o wyłączeniu elektrowni z eksploatacji i określiła harmonogram wszystkich niezbędnych procesów. Ostateczne zamknięcie elektrowni jądrowej w Czarnobylu odbyło się podczas specjalnej ceremonii w dniu 15 grudnia 2000 roku. Od tego czasu elektrownia działała jako obiekt pilotażowy, a w strefie wykluczenia badano wpływ promieniowania na środowisko.

Jednocześnie konieczne było rozwiązanie kwestii bezpiecznego przykrycia czwartego bloku energetycznego, ponieważ konstrukcja ochronna wzniesiona po wypadku była tymczasowa. W dniu 17 września 2007 r. okazało się, że nad starą osłoną zostanie zbudowana stalowa osłona w kształcie łuku. Projekt miał charakter międzynarodowy, budowę rozpoczęto w 2012 roku i zakończono 29 listopada 2016 roku. Łuk został przesunięty nad zniszczony blok energetyczny i po roku poziom promieniowania w jego pobliżu spadł 10-krotnie. Zamknięcie zostało w pełni oddane do użytku 10 lipca 2019 roku. Jego żywotność, zgodnie z projektem, wynosi 100 lat.

O ChNPP ponownie zaczęto mówić na początku 2022 r., kiedy Rosja rozpoczęła inwazję wojskową na Ukrainę na pełną skalę. Próbując przebić się do Kijowa, okupanci zajęli elektrownię jądrową w Czarnobylu. Stało się to już pierwszego dnia wojny - 24 lutego. Rosjanie kilkakrotnie wyłączali zewnętrzne zasilanie elektrowni, niezbędne do bezpiecznego przechowywania zużytego paliwa, co groziło światu nową katastrofą nuklearną. Najeźdźcy kopali również rowy w skażonej ziemi, wydobywając na powierzchnię zakopany materiał radioaktywny. W ten sposób sami byli narażeni na promieniowanie.

Elektrownia ChNPP została uwolniona od najeźdźców 31 marca 2022 roku. 16 kwietnia wznowiono stabilne zasilanie magazynów wypalonego paliwa jądrowego.

Obecnie w 30-kilometrowej strefie uderzenia działa Czarnobylski Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny Biosfery. Został on założony w 2016 roku. W tym czasie następuje stopniowa odbudowa populacji dzikich zwierząt, w szczególności wilków, niedźwiedzi i lisów. W ten sposób odtworzono tu dość dużą populację rzadkich koni Przewalskiego.

Ofiary katastrofy w Czarnobylu

Trudno jest dokładnie oszacować liczbę ofiar katastrofy w Czarnobylu, ponieważ często konsekwencje dla zdrowia ludzi ujawniały się wiele lat później. Jednak przybliżone szacunki mówią, że w mniejszym lub większym stopniu ucierpiało ponad 1,7 miliona osób. Ponad 520 000 osób zostało uznanych za osoby, które przeżyły wypadek.

Wypadek spowodował gwałtowny wzrost zachorowań na raka na skażonych obszarach. Ponadto Międzynarodowa Organizacja Zdrowia zauważyła, że wiele problemów zdrowotnych wśród likwidatorów i ofiar powstało z powodu stresu spowodowanego katastrofą. Są to choroby układu krążenia, zaburzenia metaboliczne, choroby układu nerwowego i inne problemy niezwiązane bezpośrednio z narażeniem na promieniowanie.

Uczczenie pamięci ofiar katastrofy w Czarnobylu

Na Ukrainie co roku 26 kwietnia obchodzony jest Dzień Pamięci Ofiar Wypadków Radiacyjnych i Katastrof, a także Dzień Pamięci o Awarii w Czarnobylu. W tym dniu zwyczajowo wspomina się wszystkich, którzy zginęli i ucierpieli w wyniku wypadku. A także uhonorować wszystkich likwidatorów - strażaków, ratowników, medyków i innych specjalistów, którzy walczyli i nadal walczą ze skutkami wypadku w 1986 roku.

Na szczeblu międzynarodowym Zgromadzenie Ogólne ONZ ogłosiło 26 kwietnia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Katastrofie w Czarnobylu. Odpowiednia decyzja została przyjęta w 2016 roku. W tym dniu na całym świecie odbywają się wydarzenia upamiętniające i edukacyjne poświęcone wydarzeniom w Czarnobylu.

Wcześniej OBOZREVATEL opowiadał o specjalnych genach, które mają psy żyjące w strefie wykluczenia w Czarnobylu.

Subskrybuj kanały OBOZREVATEL w Telegramie i Viberze, aby być na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami.