Dzień Konstytucji Ukrainy: historia i ciekawe fakty

Każdego roku 28 czerwca Ukraina obchodzi jedno z najważniejszych świąt państwowych - Dzień Konstytucji. Zostało ono ustanowione na cześć przyjęcia ustawy zasadniczej w 1996 roku. Odbyło się to na historycznym posiedzeniu Rady Najwyższej, które trwało 24 godziny.

OBOZREVATEL przedstawia historię tego święta, a także ciekawe fakty dotyczące współczesnej Konstytucji Ukrainy i jej historycznych poprzedników.

Historia Dnia Konstytucji

Bez ustawy zasadniczej niepodległe państwo ukraińskie istniało prawie pięć lat po rozpadzie Związku Radzieckiego. W tym czasie musieliśmy polegać na Konstytucji byłego ZSRR, aby rozwiązać wiele problemów, w tym tych o znaczeniu państwowym.

Proces tworzenia Konstytucji naszego kraju rozpoczął się 24 października 1990 roku. W tym czasie Rada Najwyższa Ukraińskiej SRR utworzyła Komisję ds. opracowania nowej Konstytucji Ukraińskiej SRR. Zaraz po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości zdecydowano, że dokument ten będzie konsolidował główne postanowienia Deklaracji o suwerenności państwowej Ukrainy i stanie się podstawą rozwoju suwerennego państwa prawa.

Jednak kilka pierwszych projektów konstytucji nie przeszło z powodu konfrontacji między prezydentem Ukrainy Leonidem Krawczukiem a Radą Najwyższą. Aby rozwiązać ten kryzys, 8 czerwca 1995 r. przyjęto traktat konstytucyjny między gałęziami władzy. Nie rozwiązał on jednak wszystkich problemów.

W związku z tym 24 listopada 1995 r. Komisja Konstytucyjna poparła propozycję prezydenta Ukrainy i utworzyła nową grupę roboczą w celu zmiany projektu konstytucyjnego. Podczas gdy trwały prace nad dokumentem, kryzys konstytucyjny w państwie pogłębiał się. Dlatego 26 czerwca 1996 r. Rada Bezpieczeństwa Narodowego i Rada Regionów kontrolowane przez prezydenta Ukrainy ostro skrytykowały dalsze opóźnienia w przyjęciu ustawy zasadniczej.

Następnego dnia rozpoczęła się sesja parlamentu, na której postanowiono, że deputowani nie opuszczą sali obrad, dopóki konstytucja nie zostanie przyjęta. Historyczne głosowanie odbyło się 28 czerwca o godzinie 9:18. 315 deputowanych poparło ustawę zasadniczą. Następnie na salę obrad wniesiono gigantyczną flagę, kolejny symbol ukraińskiej państwowości.

Interesujące fakty na temat Konstytucji Ukrainy

Dzień Konstytucji jest jedynym świętem państwowym ustanowionym w tekście ustawy zasadniczej.

W sumie zaproponowano i opracowano 15 wariantów Konstytucji.

Ukraina była ostatnim krajem byłego Związku Radzieckiego, który przyjął własną konstytucję. Wysiłki zostały jednak wynagrodzone faktem, że dokument został uznany za jeden z najbardziej demokratycznych na świecie na poziomie międzynarodowym.

W Muzeum Książki i Druku znajduje się najmniejszy egzemplarz ukraińskiej konstytucji. Ma rozmiar 21x32 mm i składa się ze 160 stron, na których ręcznie napisano około 9,5 tysiąca liter. Stworzenie tej wyjątkowej publikacji zajęło około dwóch miesięcy.

Gdyby deputowani nie mogli przyjąć konstytucji, zrobiłby to naród. Prezydent Leonid Kuczma w przeddzień historycznego głosowania wydał dekret o wyznaczeniu referendum, w którym obywatele mieli się wypowiedzieć. Jednak gdy parlament odniósł sukces, unieważnił ten dekret.

Historyczne początki konstytucji Ukrainy

Proces konstytucyjny w naszym kraju można nazwać jednym z najstarszych na świecie. W 1710 roku opublikowano "Traktaty i uchwały dotyczące praw i wolności gospodarza zaporoskiego", znane również jako Konstytucja Pylypa Orlyka. Nie można nazwać tego dokumentu pełnoprawną ustawą zasadniczą według współczesnych standardów. Określał on jednak wiele kluczowych aspektów istnienia państwa kozackiego, czyli pełnił podobną funkcję. Dokument nigdy nie wszedł w życie.

Próbę zatwierdzenia konstytucji państwowej podjęła również Centralna Rada UPR. Przyjęła ona dokument 29 kwietnia 1918 roku. Jednak tego samego dnia UPR została obalona przez hetmana państwa ukraińskiego Pawło Skoropadskiego. Jednak jego rząd również zaproponował własną wersję ustawy zasadniczej. Nazwano ją Ustawą o tymczasowej strukturze państwowej Ukrainy.

W okresie sowieckim opublikowano cztery wersje Konstytucji Ukraińskiej SRR: w 1919, 1929, 1937 i 1978 roku. Ta ostatnia była obowiązującą ustawą zasadniczą Ukrainy aż do przyjęcia obecnej wersji.

Przez cały czas istnienia Konstytucji Ukrainy była ona zmieniana siedem razy. Ostatnia zmiana dotyczyła zniesienia immunitetu deputowanych. Kolejną może być zmiana w zapisie o rodzinie, która pozwoli zalegalizować małżeństwa osób tej samej płci w naszym kraju. Ale nie stanie się to przed zakończeniem stanu wojennego, ponieważ nie można zmieniać konstytucji w czasie jego obowiązywania.

Konstytucja Ukrainy jest jedną z dwóch ksiąg, na których nowo wybrany prezydent trzyma rękę podczas składania przysięgi. Drugą jest Ewangelia Peresopnycka, wybitny zabytek kultury z XVI wieku.

Wcześniej OBOZREVATEL informował, czy Święto Konstytucji będzie w tym roku dniem wolnym od pracy.

Subskrybuj kanały OBOZREVATEL w Telegramie i Viberze, aby być na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami.