Barack Obama

Barack Hussein Obama, Jr. urodził się 4 sierpnia 1961 roku w Honolulu, stolicy stanu Hawaje. Jego rodzice poznali się na University of Hawaii w grupie języka rosyjskiego. Jego ojciec, czarnoskóry Kenijczyk Barack Hussein Obama, Sr. w dzieciństwie był pasterzem, ale udało mu się uzyskać stypendium rządowe i przyjechał do USA studiować ekonomię. Jego matka, biała Amerykanka Stanley Ann Dunham, studiowała antropologię. Gdy syn miał dwa lata, Obama senior wyjechał samotnie do Kenii, gdzie dostał posadę ekonomisty w biurze rządowym. Rozwiódł się z żoną i do swojej śmierci w wypadku samochodowym w 1982 roku widział syna tylko raz.

Wraz z matką i ojczymem Lolo Soetoro, Obama wyjechał do Indonezji, gdzie spędził cztery lata ucząc się w jednej z publicznych szkół w Dżakarcie. Następnie wrócił na Hawaje, zamieszkał z rodzicami matki. W 1979 roku Obama ukończył uprzywilejowaną szkołę publiczną Punahou (Punahou School) w Honolulu. W latach szkolnych lubił koszykówkę i jako członek drużyny Punahou zdobył w 1979 roku mistrzostwo stanu. W swoich wspomnieniach opublikowanych w 1995 roku sam Obama wspominał, że w szkole średniej używał marihuany i kokainy, a jego wyniki w nauce spadły.

Po szkole Obama studiował w Western College (Occidental College) w Los-Angeles, następnie przeniósł się na Uniwersytet Columbia, który ukończył w 1983 roku z tytułem licencjata (nauki polityczne i stosunki międzynarodowe). W 1985 roku skrócił karierę korporacyjną i osiadł w Chicago, gdzie pracował dla kościelnej grupy charytatywnej. Następnie jako "organizator społeczny" w oddziale Gamaliel Foundation Obama pomagał mieszkańcom biednych dzielnic miasta, inicjował programy budowy domów dla ubogich. Według jednej ze stron internetowych Obamy to właśnie doświadczenie w działalności charytatywnej pozwoliło mu zrozumieć, że do poprawy życia ludzi potrzebne są zmiany w ustawodawstwie i polityce.

W 1988 roku Obama zapisał się na Harvard Law School, gdzie w 1990 roku został pierwszym czarnoskórym redaktorem naczelnym prestiżowego Harvard Law Review. W Harvard Law School stanowisko to było uważane za najwyższe dla studentów. W 1991 roku Obama otrzymał dyplom prawniczy z wyróżnieniem (magna cum laude) i wrócił do Chicago, gdzie praktykował prawo. Głównie bronił w sądzie ofiar różnego rodzaju dyskryminacji. Poza tym do 2004 roku Obama wykładał prawo konstytucyjne na University of Chicago Law School.

W 1992 roku Obama był jednym z założycieli organizacji non-profit zajmującej się doskonaleniem umiejętności młodych menedżerów - Public Allies. Od 1993 do 2004 roku pracował w kancelarii prawnej Davis, Miner, Barnhill & Galland i nadal angażował się w działalność charytatywną. Działalność prawniczą prowadził do 2002 roku, kiedy to wygasła jego licencja. W tym czasie Obama zyskał opinię liberała, przeciwnika NAFTA (Północnoamerykańskiej Strefy Wolnego Handlu), bojownika przeciwko dyskryminacji rasowej i zwolennika powszechnego systemu ubezpieczeń zdrowotnych.

Karierę polityczną Obama rozpoczął w Senacie stanu Illinois, gdzie przez osiem lat, od 1997 do 2004 roku, reprezentował Partię Demokratyczną. W 2000 roku Obama podjął próbę startu w wyborach do Izby Reprezentantów, ale przegrał w prawyborach z urzędującym kongresmenem Bobbym Rushem, byłym uczestnikiem ruchu "Czarnych Panter". W stanowym Senacie Obama współpracował zarówno z demokratami, jak i republikanami: przedstawiciele obu partii wspólnie pracowali nad stanowymi programami wsparcia rodzin o niskich dochodach poprzez obniżenie podatków. Obama występował jako zdecydowany zwolennik rozwoju edukacji przedszkolnej. Popierał działania dotyczące zaostrzenia kontroli nad pracą organów śledczych. W 2002 roku Obama zyskał sławę dzięki swojemu wystąpieniu na wiecu antywojennym w Chicago, w którym potępił plany administracji George'a Busha dotyczące inwazji na Irak.

W 2004 roku Obama przystąpił do walki o nominację na jedno z miejsc ze stanu Illinois w Senacie USA. W primaries udało mu się odnieść przekonujące zwycięstwo nad sześcioma przeciwnikami. Szanse Obamy na sukces wzrosły, gdy jego republikański przeciwnik Jack Ryan został zmuszony do wycofania swojej kandydatury: powodem były skandaliczne zarzuty postawione Ryanowi w trakcie procesu rozwodowego.

29 lipca 2004 roku w trakcie kampanii wyborczej Obama wygłosił przemówienie na krajowej konwencji Partii Demokratycznej. Jego wystąpienie, które było transmitowane przez telewizję, przyniosło Obamie szeroką popularność w USA. Kandydat na senatora wezwał słuchaczy do powrotu do korzeni społeczeństwa amerykańskiego i ponownego uczynienia z USA kraju "otwartych możliwości": ideał otwartych możliwości zobrazował poprzez biografię swoją i ojca.

Obama wygrał wybory do Senatu znaczną przewagą głosów nad republikaninem Alanem Keyesem. Objął urząd 4 stycznia 2005 roku i został piątym w historii USA czarnym senatorem. Obama został członkiem kilku komisji: ds. problemów środowiska i robót publicznych, ds. weteranów oraz ds. stosunków międzynarodowych.

Podobnie jak wcześniej w Senacie stanowym, Obama współpracował z Republikanami w wielu kwestiach, m.in. pracował nad przepisami dotyczącymi przejrzystości rządu. Ponadto wraz z prominentnym republikańskim senatorem Richardem Lugarem Obama odwiedził Rosję: podróż dotyczyła współpracy w zakresie nierozprzestrzeniania broni masowego rażenia. Ogólnie rzecz biorąc, Obama głosował w Senacie zgodnie z liberalną linią Partii Demokratycznej. Szczególną uwagę zwracał na ideę rozwoju alternatywnych źródeł energii.

Senatorowi Obamie udało się szybko zdobyć sympatię prasy i stać się jedną z najbardziej widocznych postaci w Waszyngtonie. Jesienią 2006 roku obserwatorzy uważali już za całkiem możliwą jego nominację w kolejnych wyborach prezydenckich. Na początku 2007 roku Obama pojawił się na drugim miejscu po senator Hillary Clinton na liście faworytów Partii Demokratycznej. W styczniu Obama powołał komitet oceniający, który miał się przygotować do jego startu w wyborach prezydenckich. Na początku lutego 2007 roku 15 procent Demokratów było skłonnych poprzeć Obamę, a 43 procent - Clinton.

10 lutego na wiecu w Springfield w stanie Illinois Obama ogłosił swój start w wyścigu prezydenckim. Jeśli wygra, obiecał wycofanie wojsk amerykańskich z Iraku. Równolegle z kampanią w Iraku krytykował administrację Busha za brak sukcesów w walce z uzależnieniem od dostaw ropy naftowej i w rozwoju systemu edukacji.

Jedną z słabości Obamy jako kandydata była kwestia jego "afroamerykańskości". Jak się okazało, niektórzy członkowie czarnej populacji, w tym ci najbardziej wpływowi, nie spieszyli się z uznaniem Obamy za jednego ze swoich. Faktem jest, że w przeciwieństwie do "prawdziwych" amerykańskich czarnych, Obama nie jest potomkiem niewolników sprowadzonych na kontynent amerykański z Afryki Zachodniej. Poza tym senatorowi nie zdarzyło się brać udziału w walce o prawa czarnych - w przeciwieństwie do większości amerykańskich czarnych polityków.

Do początku lata, według sondaży, notowania Obamy i Clinton na krótko się wyrównały, ale w czerwcu Hillary udało się ponownie wyjść na prowadzenie (33% zwolenników Clinton wobec 21% dla Obamy). W kolejnym okresie różnica między Obamą a liderką powiększała się, osiągając jesienią ok. 30%: notowania Clinton osiągnęły prawie 50%, podczas gdy Obamy ok. 20%. W tym kontekście szczególnego znaczenia nabrały pierwsze w sezonie prawybory - caucuses w Iowa, zaplanowane na 3 stycznia 2008 roku. W Iowa do grudnia Obama zdołał wyjść na prowadzenie, wyprzedzając Clinton i kolejnego rywala, byłego senatora Johna Edwardsa. Jednak różnica między trzema kandydatami w Iowa była niewielka, a w stanie tym rozwijała się ostra rywalizacja. Obserwatorzy, w tym doświadczony republikański sondażysta Karl Rove, wiązali szanse Obamy na sukces w krajowym wyścigu z głosowaniem w Iowa.

3 stycznia 2008 roku odbyło się głosowanie w Iowa i wygrał Obama: dostał 37,6 procent głosów przed Edwardsem (29,7 procent) i Clinton (29,5 procent). Po tym wydarzeniu, według sondażystów, nie można już było mówić o jednoosobowej przewadze Clinton. Zwycięstwo w Iowa dało silny impuls kampanii Obamy. Dalsza walka między Obamą a Clinton (Edwards odpadł z wyścigu 30 stycznia) rozwijała się ze zmiennym powodzeniem, ale w marcu Obama wyszedł na prowadzenie. 7 czerwca Clinton ogłosiła przystanek kampanijny i wezwała swoich zwolenników do poparcia Obamy. Wtedy też rozpoczęła się kampania Obamy jako jedynego kandydata Demokratów przeciwko republikańskiemu nominatowi Johnowi McCainowi.

Kampania Obamy ujawniła wiele osobliwości. Przede wszystkim z zasady odmawiał przyjmowania darowizn od lobbystów, a także korzystania z funduszy budżetowych zapewnianych przez amerykańskiego ustawodawcę. Duży wpływ na ocenę Obamy miały jego przekonania religijne: w marcu 2008 roku w amerykańskiej telewizji pokazano cytaty z pastora Obamy, Jeremiaha Wrighta, w których określił on politykę zagraniczną USA jako jedną z przyczyn zamachów z 11 września 2001 roku i wypowiedział zdanie "God damn America". Obama szybko odciął się od Wrighta i w maju 2008 roku ogłosił, że wraz z żoną odchodzi z kościoła.

W lipcu 2008 roku program polityki zagranicznej Obamy został mniej więcej określony. Ogłosił on swój plan wycofania głównych sił wojsk amerykańskich z Iraku w ciągu 16 miesięcy od momentu przyjścia na urząd prezydenta USA. Jednocześnie plan Obamy postulował zatrzymanie części amerykańskiego personelu wojskowego w celu ścigania terrorystów, ochrony obywateli USA i szkolenia irackich sił bezpieczeństwa. Podczas wyborów do Senatu USA w 2004 roku Obama powiedział, że poparłby zbrojną inwazję na Iran tylko w ostateczności, ale już podczas kampanii prezydenckiej wskazał Iran jako główne zagrożenie dla pokoju na Bliskim Wschodzie.

W przeciwieństwie do McCaina, który m.in. wzywał do wykluczenia Rosji z G8, Obama uważał, by nie czynić żadnych obraźliwych uwag pod adresem Rosji, a w przemówieniu "nowa strategia w nowym świecie" z 15 lipca 2008 r. wezwał nawet do współpracy z nią. Jednak w sierpniu 2008 roku, podczas walk w Osetii Południowej i Gruzji, wydał orędzie, w którym nazwał Rosję agresorem, stwierdził, że jej działania w Gruzji są nieuzasadnione i wezwał do ponownego rozważenia stosunków z Moskwą.

W przeddzień otwarcia kongresu Partii Demokratycznej, 23 sierpnia 2008 roku, Obama ogłosił wybór partnera w biegu - presumptive nomine na stanowisko wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych z ramienia Partii Demokratycznej. Został nim senator Joe Biden. Kandydatury Obamy i Bidena zostały zatwierdzone na kongresie partii 28 sierpnia.

Obama spotkał się z McCainem trzykrotnie w debatach przedwyborczych 26 września, 7 i 15 października. Według sondaży Obama wygrał wszystkie trzy rundy. Nieudane występy na debatach, a także skandal związany ze śledztwem w sprawie nadużycia władzy przez Sarah Palin, republikańską kandydatkę na wiceprezydenta, obniżyły notowania McCaina. Niektórzy bukmacherzy z góry przyznawali nawet, że Obama wygra wybory, a sam McCain 19 października powiedział, że jest przygotowany na ewentualną porażkę.

Obama wygrał wybory 4 listopada, zapewniając sobie głosy 51 proc. wyborców i otrzymując ponad 300 głosów elektorskich z 270 potrzebnych do zwycięstwa. Inauguracja pierwszego czarnoskórego prezydenta Stanów Zjednoczonych odbyła się 20 stycznia 2009 roku.

Po objęciu urzędu Obama uzyskał zatwierdzenie swojego planu antykryzysowego, który przewidywał przeznaczenie 787 mld dolarów na stabilizację gospodarki USA. We wrześniu 2009 roku Obama zapowiedział rewizję planów administracji Busha dotyczących rozmieszczenia elementów Narodowej Obrony Przeciwrakietowej (MND) w Europie. W marcu 2010 roku Obamie, mimo silnego sprzeciwu Republikanów, udało się uchwalić ustawę o reformie zdrowotnej, dzięki której do 2014 roku 95 procent mieszkańców kraju miało ubezpieczenie zdrowotne. Pod koniec sierpnia 2010 roku z Iraku wycofano ostatni bojowy oddział armii amerykańskiej, a Obama oficjalnie ogłosił zakończenie misji wojskowej USA w Iraku.

W październiku 2009 roku Obama został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla.

Obama od 1992 roku jest żonaty z prawniczką Michelle Robinson Obama, mają dwie córki.